Φυσιολογία (N1-1020)

Δομή και λειτουργία του φυσιολογικού κυττάρου, δομή κυτταρικής μεμβράνης, οργανίδια, επεξήγηση της λειτουργίας των διαμεμβρανικών και ενδοκυτταρικών υποδοχέων, του πυρήνα καθώς και του γενετικού υλικού και των επιτευγμάτων της διερεύνησης του γενετικού κώδικα.

Στόχοι Ενότητας: Οι φοιτητές μετά το πέρας του μαθήματος θα είναι σε θέση να γνωρίζουν και να περιγράφουν τις φυσιολογικές λειτουργίες και τους μηχανισμούς αλληλορύθμισης του ανθρώπινου οργανισμού σε επίπεδο κυττάρου.

Λέξεις-κλειδία: Οργανισμοί, μονοκυττάριοι και πολυκυττάριοι, προκαρυωτικά και ευκαρυωτικά κύτταρα, οργανίδια, κυτταρική μεμβράνη, υποδοχείς μεμβράνης και ενδοκυτταρικοί υποδοχείς, πυρήνας, DNA, RNA, γονίδια, γενετικός κώδικας, μιτοχόνδρια, ενδοπλασματικό δίκτυο, τραχύ και λείο, συσκευή Golgi, λυσοσσώματα, μικροϊνίδια, μικροσωληνίσκοι, εκκριτικά κοκκία, κεντριόλια, κυτταρική διαίρεση.

Γενικές ιδιότητες του αίματος, έμμορφα συστατικά (κύτταρα), πλάσμα και φυσικοχημικές ιδιότητες του πλάσματος, μετρήσεις όπως αιματοκρίτης, αιμοσφαιρίνη, καθίζηση ερυθρών, αιμοποίηση (εμβρυική και μετεμβρυϊκή), τρόποι μελέτης του μυελού των οστών και των λεμφαδένων, τρόποι μελέτης της γενικής αίματος, αιματοκρίτης, αιμοσφαιρίνη και σημασία αυτών, ερυθρά αιμοσφαίρια (δομή, λειτουργία), αιμοσφαιρίνη (μοριακή δομή, ιδιότητες φυσιολογικής αιμοσφαιρίνης, παθολογικές αιμοσφαιρίνες), λευκά αιμοσφαίρια (είδη, ιδιότητες λευκών αιμοσφαιρίων ανά κυτταρική ομάδα καθώς και λευκοκυτταρικός τύπος, παραλλαγές και σημασία αυτού), αιμοπετάλια (δομή, ιδιότητες, λειτουργία), ανοσία (χημική δομή και λειτουργία των αντισωμάτων) και κυτταρική (είδη κυτταρικής ανοσίας και τρόποι που αυτή εξασκείται καθώς και αναφορά στις διαταραχές τους), πήξη και διαταραχές.

Στόχοι Ενότητας: Στόχος είναι η κατανόηση της δομής και λειτουργίας του αιμοποιητικού ιστού

Λέξεις Κλειδιά: Αίμα, ρευστός ιστός, αιμοποίηση εμβρυική και μετεμβρυϊκή,  ερυθρά, λευκά, αιμοπετάλια, πλάσμα, μετρήσεις αιματοκρίτη και αιμοσφαιρίνης, γενική αίματος, δομή αιμοσφαιρίνης, ανοσία (χημική και κυτταρική)

Στοιχεία ανατομίας, μεγάλη και μικρή κυκλοφορία, δομή του μυοκαρδίου, ερεθισματαγωγό μυοκάρδιο, δομή και λειτουργία του καρδιακού μυός, μοριακή βάση της μυοκαρδιακής συστολής, δυναμικό ηρεμίας και ενέργειας του καρδιακού μυός, μηχανική απάντηση, σχέση μήκους ίνας και τάσης, βηματοδότες, συσταλτικότητα του μυοκαρδίου, μηχανικό έργο της καρδίας, επάρκεια και εφεδρεία της καρδίας, καρδιακός κύκλος, συστολικός όγκος, συχνότητα, παροχή, ακροαστικά φαινόμενα, κυκλοφορία και αγγειακή ροή, στεφανιαία ροή, αγγειακή τάση, αορτική πίεση και διαταραχές, αρτηριακή πίεση, πνευμονική κυκλοφορία, βιοηλεκτρικά φαινόμενα της καρδίας (ΗΚΓ).

Στόχοι Ενότητας: Σκοπός είναι η κατανόηση της λειτουργίας της καρδιάς και των αγγείων

Λέξεις Κλειδιά: Καρδιακός μυς, μυϊκό καρδιακό κύτταρο, δυναμικό ενέργειας, συστολή ερεθισματαγωγό μυοκάρδιο,  μηχανικό έργο της καρδίας, επάρκεια και εφεδρεία της καρδίας, καρδιακός κύκλος, συστολικός όγκος, συχνότητα, παροχή, ακροαστικά φαινόμενα, κυκλοφορία και αγγειακή ροή, στεφανιαία ροή, αγγειακή τάση, αορτική πίεση και διαταραχές, αρτηριακή πίεση, πνευμονική κυκλοφορία, βιοηλεκτρικά φαινόμενα της καρδίας

Ορμόνες. Χημική φύσις των ορμονών. Τρόπος δράσης των ορμονών. Μηχανισμός παλίνδρομης αλληλορύθμισης. Ενδοκρινείς αδένες. Αρχές της νευροενδοκρινολογίας.

Στόχοι Ενότητας: Σκοπός είναι η κατανόηση των αρχών λειτουργίας του ενδοκρινικού συστήματος

Λέξεις Κλειδιά: Ενδοκρινικά όργανα, χημεία των ορμονών, δράσεις ενδοκρινικού συστήματος, μηχανισμός παλίνδρομης αλληλορύθμισης, αρχές της νευροενδοκρινολογίας, ορμόνες πρωτεΐνες, στεροειδείς και αμίνες

Βασική ανατομική και λειτουργική εξήγηση του υποθαλάμου και των υποθαλαμικών ορμονών. Ρύθμιση της υπόφυσης.

Στόχοι Ενότητας: Εξήγηση των υποθαλαμικών λειτουργιών και της κεντρικής ρύθμισης των περιφερικών αδένων (υπόφυση, θυρεοειδής, γονάδες).

Λέξεις Κλειδιά: Υποθαλαμικοί πυρήνες, νευροορμόνες, ορμονικός έλεγχος της προσθίας υπόφυσης, GHRH, GnRH, TRH, SRIH, CRH, PIF, PRF

Παρουσίαση του βιολογικού ρόλου της επίφυσης και της μελατονίνης. Βιολογικοί ρυθμοί.

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση της λειτουργίας και ρύθμισης των βιολογικών ρυθμών

Λέξεις Κλειδιά: Κωνάριο, επίφυση, βιολογικοί ρυθμοί, μελατονίνη

Παρουσίαση του φυσιολογικού ελέγχου και των λειτουργιών της υπόφυσης. Γνώση των υποφυσιακών ορμονών και των λειτουργιών τους.

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση της ρύθμισης των σωματικών λειτουργιών μέσω των υποφυσιακών ορμονών.

Λέξεις Κλειδιά: Υπόφυση, προσθία, οπίσθια, αυξητική ορμόνη, προλακτίνη, θυρεοειδοτρόπος, φλοιοεπινεφριδιοτρόπος, γοναδοτροφίνες (θυλακιοτρόπος και ωχρινοτρόπος), αργινίνη βαζοπρεσσίνη (αντιδιουρητική), ωκυτοκίνη

Περιγράφεται η φυσιολογική λειτουργία των γονάδων, όρχεων και ωοθηκών.

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση της φυσιολογίας των γονάδων και η ρύθμιση της ανθρώπινης αναπαραγωγής

Λέξεις Κλειδιά: Ωοθήκη, ωοθυλάκια, ωρίμανση, έμμηνος ρύση και ορμονικός έλεγχος αυτού, οιστρογόνα και δράσεις αυτών, λειτουργία όρχεων, ορμονικός έλεγχος και σπερματογένεση, ανάπτυξη των φυλετικών χαρακτηριστικών

Περιλαμβάνει την ανάλυση της φυσιολογίας του παγκρέατος και την ρύθμιση και λειτουργία των βασικών ορμονικών του στοιχείων, κυρίως της ινσουλίνης. Επεκτείνεται στην παρουσίαση των κυρίων διαταραχών της όπως ο σακχαρώδης διαβήτης. Παρουσιάζονται επίσης βασικές γνώσεις για την παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο.

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση των βασικών μηχανισμών της ενδοκρινικής λειτουργίας του παγκρέατος και της ανάπτυξης των σχετιζομένων νόσων.

Λέξεις Κλειδιά: Ρύθμιση του σακχάρου από ενδοκρινές πάγκρεας, ινσουλίνη, γλυκαγόνη, δράσεις ινσουλίνης, έλλειψη και ανεπάρκεια ινσουλίνης, ορισμοί του μεταβολικού συνδρόμου, της παχυσαρκίας και του διαβήτου

Περιγράφεται η φυσιολογική λειτουργία σύνθεσης και δράσης των θυρεοειδικών ορμονών

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση της συμμετοχής του θυρεοειδή αδένα στον μεταβολισμό του ανθρώπου

Λέξεις Κλειδιά: Θυρεοειδικές ορμόνες, Τ4, Τ3, σύνθεση, έκκριση, ιώδιο, έλεγχος από υποθάλαμο και υπόφυση, TSH, TRH, feedback, μεταβολισμός, υπό και υπέρ θυρεοειδισμός

Περιγράφονται οι μηχανισμοί που ελέγχουν την πρόσληψη της τροφής με εστιασμό στα νευροενδοκρινικά στοιχεία που διέπουν την λειτουργία. Επίσης αναφέρονται πειραματικά δεδομένα. Αναλύεται η φυσιολογία των λιπών.

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση του τρόπου ρύθμισης της λήψης της τροφής, του κορεσμού και των ενδοκρινικών μηχανισμών που υπεισέρχονται

Λέξεις Κλειδιά: Ρύθμιση πρόσληψης τροφής, λεπτίνη, έλεγχος και έκκριση λεπτίνης, ζωικά μοντέλα, NPY, χολεκυστοκινίνη, λιπώδης ιστός, μεταβολισμός λιπών, είδη λιπαρών και λιποπρωτεϊνών, τριγλυκερίδια, χοληστερόλη, αθηροσκλήρυνση, επικινδυνότητα

Κατασκευή του γαστρεντερικού σωλήνα. Μάσηση – Κατάποση. Το στομάχι και η λειτουργία του. Λειτουργία του λεπτού και του παχέος έντερου. Γαστρεντερικές ορμόνες. Πάγκρεας, Ήπαρ –χολή. Πέψη και εκκρίσεις. Απορρόφηση. Διατροφή.

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση των λειτουργιών των οργάνων που συνιστούν το γαστρεντερικό σύστημα και την συμμετοχή τους στην θρέψη του οργανισμού.

Λέξεις Κλειδιά: Μάσηση, κατάποση, οισοφάγος, στόμαχος, πέψη, λεπτό και παχύ έντερο, απορρόφηση, ήπαρ, χολή, πάγκρεας, ορμόνες του γαστρεντερικού

Περιγράφεται η φυσιολογική είσοδος στην εφηβεία σε αγόρια και κορίτσια και τα στάδια της εξέλιξής της. Αναφέρονται οι ορμονικές μεταβολές που λαμβάνουν χώρα στην διάρκεια της εφηβείας.

Στόχοι Ενότητας: Η κατανόηση της έναρξης και εξέλιξης της φυσιολογικής εφηβείας και στα δύο φύλα.

Λέξεις Κλειδιά: Εφηβεία, αδρεναρχή, γοναδαρχή, γοναδοστάτης, GnRH, FSH, LH, μελατονίνη και επίφυση, λεπτίνη, γκρελίνη, ΚΝΣ και νευρομεταβιβαστές, στάδια εφηβείας σε αγόρια και κορίτσια, πρώιμη ήβη, καθυστέρηση της ήβης

Αναπνευστική λειτουργία πνευμόνων και αίματος, αεροφόροι οδοί (ανατομικά και φυσιολογικά στοιχεία), τριχοειδοκυψελιδική μεμβράνη (μικροανατομία και λειτουργία), τύποι της αναπνοής, σπιρομετρικά δεδομένα και διαταραχές αυτών ανάλογα με την ηλικία και τις κυριότερες νόσους, δοκιμασίες του αναπνευστικού συστήματος, αναπνευστικό κέντρο.

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση του τρόπου λειτουργίας και ελέγχου της αναπνευστικής λειτουργίας.

Λέξεις Κλειδιά: Αεροφόροι οδοί, πνεύμονες, βρόγχοι, τύποι αναπνοής, τριχοειδική μεμβράνη, κυψελίδες, ανταλλαγή των αερίων, αναπνευστικά κέντρα, γέφυρα, προμήκης

Γίνεται περιγραφή των κυτταρικών στοιχείων του νευρικού ιστού, του τρόπου διέγερσης των νευρώνων καθώς και της λειτουργίας των συνάψεων.

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των νευρικών κυττάρων, των διεγέρσιμων φαινομένων του νευρικού ιστού και των τρόπων επικοινωνίας στο νευρικό σύστημα.

Λέξεις Κλειδιά: Νευρώνας, είδη νευρώνων, νευρογλοιακά κύτταρα, δυναμικό ηρεμίας, δυναμικό διέγερσης (ώση), συνάψεις, νευρομεταβίβαση, νευρομεταβιβαστές, ακετυλοχολίνη, κατεχολαμίνες (νορ-αδρεναλίνη, αδρεναλίνη, δοπαμίνη), σεροτονίνη, ισταμίνη, αμινοξέα (γλουταμινικό, ασπαρτικό και γ-αμινοβουτυρικό), οποιοειδή πεπτίδια

Περιγράφεται η λειτουργία του φλοιού των ημισφαιρίων. Επίσης οι ανώτερες πνευματικές λειτουργίες. Αναλύεται το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα. Παρουσιάζεται το κινητικό, αισθητικό και αυτόνομο σύστημα

Στόχοι Ενότητας: Nα γνωρίσει ο φοιτητής τον τρόπο λειτουργίας των ανωτέρων πνευματικών λειτουργιών, της αίσθησης, της κίνησης και του ελέγχου της λειτουργίας των σπλάχνων.

Λέξεις Κλειδιά: Φλοιός, ημισφαίρια, λειτουργίες δεξιού και  αριστερού, σύνδεση ημισφαιρίων, θεωρίες συνέργειας και πλαγίωσης, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, ανώτερες πνευματικές λειτουργίες (σκέψη, αντίληψη, μνήμη, προσανατολισμός, προσοχή, συγκέντρωση), κινητικό σύστημα (πυραμιδικό, εξωπυραμιδικό), αυτόνομο σύστημα (συμπαθητικό και παρασυμπαθητικό), παρεγκεφαλίδα

Αναλύονται οι ειδικές αισθήσεις του ανθρώπου (όραση, ακοή, γεύση και όσφρηση). Επίσης αναλύεται η λειτουργία του ύπνου και των διαταραχών του.

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση του πως βλέπουμε ακούμε, γευόμαστε και οσφραινόμαστε. Αντίληψη και άλλων αισθήσεων. Σκοπός είναι επίσης η γνώση των σταδίων του ύπνου καθώς των φυσιολογικών του παραμέτρων.

Λέξεις Κλειδιά: Γενική αίσθηση, μονοπάτια αίσθησης, ειδικές αισθήσεις, όραση (υποδοχείς, μονοπάτια, κεντρική φλοιική εκπροσώπηση όρασης, λειτουργία δημιουργίας ειδώλου αμφιβληστροειδή, παραλλαγές και διαταραχές, ακοή, έξω, μέσο και έσω ους, γεύση, όσφρηση, μεταιχμιακό σύστημα, ύπνος στάδια, ΗΕΓ στον ύπνο, παρεκκλίσεις και διαταραχές ύπνου

Περιγράφεται η λειτουργία του μυϊκού κυττάρου των σκελετικών μυών, σε φυσιολογικό και μοριακό επίπεδο. Παρουσιάζονται τα είδη των μυών (συμπεριλαμβανομένου του καρδιακού μυός) και ο τρόπος φυσιολογικής λειτουργίας τους. Επίσης ενότητες όπως : Νευρομυϊκή σύναψη. Μυϊκή συστολή. Τετανική συστολή. Μυϊκός κάματος. Μυϊκός τόνος. Μυϊκό έργο. Τύποι μυϊκών διαταραχών, κεντρική και περιφερική παράλυση.

Στόχοι Ενότητας: H κατανόηση των μηχανισμών λειτουργίας όλων των τύπων μυών του σώματος

Λέξεις Κλειδιά: Μυϊκό κύτταρο, διαφορές από άλλα κύτταρα, μόρια λεπτών και παχέων ινιδίων, ακτίνη, μυοσίνη, τροπονίνη και τροπομυοσίνη, τρόπος συστολής, έλεγχος συστολής από νευρικό, ακετυλοχολίνη, νευρομυϊκή σύναψη, μυϊκή συστολή (βήματα), τετανική συστολή, μυϊκός κάματος, μυϊκός τόνος, μυϊκό έργο, ηλεκτρομυογράφημα, τύποι μυϊκών διαταραχών, κεντρική και περιφερική παράλυση.

Περιγράφεται η δομή σε ανατομικό και μικροανατομικό επίπεδο του ουροποιητικού συστήματος. Περιγράφονται οι κυριότερες λειτουργίες που συμβαίνουν στο απεκκριτικό σύστημα και ειδικότερα οι λειτουργίες των νεφρών. Εστιάζεται η προσοχή στον GRF και στην κάθαρση. Περιγράφεται και το σύστημα ρενίνης-αγγειοτενσίνης.

Στόχοι Ενότητας: H απόκτηση γνώσης για τα αποβαλλόμενα προϊόντα του οργανισμού καθώς και για την νεφρική λειτουργία.

Λέξεις Κλειδιά: Νεφροί, ουρητήρες, ουροδόχος κύστη, ουρήθρα, νεφρώνας, αγγειώδες σπείραμα, αρτηρίδια, τριχοειδικό δίκτυο, προσαγωγό και απαγωγό αρτηρίδιο, εγγύς εσπειραμμένο, καμπύλη του Henle, άπω εσπειραμμένο, αθροιστικό σωληνάριο, διήθηση, σπειραματική διήθηση, GFR, κάθαρση, ινουλίνη, κρεατινίνη, παρααμινοβουτυρικό, επαναρρόφηση, πρόουρο, τελικά ούρα, ρενίνη, αγγειοτενσίνη, αλδοστερόνη, νόσοι νεφρού, νεφρική ανεπάρκεια.