Φυσιολογία στοματογναθικού συστήματος – Συγκλεισιολογία

Το στοματογναθικό σύστημα είναι ένα σύνολο λειτουργικών οργάνων το οποίο είναι υπεύθυνο για τις κύριες λειτουργίες της μάσησης, της κατάποσης και της ομιλίας, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην έκφραση και στην αισθητική του προσώπου. Η αρμονική συνεργασία των λειτουργικών στοιχείων που απαρτίζουν το στοματογναθικό σύστημα; οι γνάθοι, οι κροταφογναθικές διαρθρώσεις, οι μυς, τα δόντια μαζί με το περιοδόντιο, η γλώσσα, τα χείλη, οι παρειές, τα αγγεία, τα νεύρα και οι σύνδεσμοι των παραπάνω ιστών, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την λειτουργική ικανότητα και εύρυθμη απόδοση του. Η εμπλοκή του οδοντοτεχνίτη στη λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος επιτελείται καθημερινά με την κατασκευή μιας προσθετικής εργασίας, απλής ή σύνθετης. Η κατασκευή μιας επιτυχούς προσθετικής αποκατάστασης που θα εξασφαλίζει ασφαλή λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος, προϋποθέτει την σε βάθος επιστημονική γνώση της λειτουργίας των επιμέρους ανατομικών στοιχείων του στοματογναθικού συστήματος για την σωστή συνεργασία και επικοινωνία με τον θεράποντα οδοντίατρο.

Στόχοι Ενότητας

Συνοπτική εισαγωγή, περιγραφή του μαθήματος "Φυσιολογία του Στοματογναθικού Συστήματος-Συγκλεισιολογία", για τα επιμέρους συστήματα που απαρτίζουν το Στοματογναθικό Σύστημα και τον τρόπο που συνεργάζονται μεταξύ τους, έτσι ώστε μια  προσθετική αποκατάσταση να εξασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία του.

Λέξεις Κλειδιά

Στοματογναθικό Σύστημα, stomatognathic system, masticatory system

Περιγραφή και ανάλυση των δυο βασικών οστών του στοματογναθικού συστήματος της άνω και κάτω γνάθου και των ανατομικών ιδιαιτεροτήτων τους που εμπλέκονται και απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή κατά την κατασκευή μιας ολικής οδοντοστοιχίας.

Στόχοι Ενότητας

Η γνώση της ανατομικής μορφολογίας των βασικών οστών του στοματογναθικού συστήματος.

Λέξεις Κλειδιά

Οστά προσωπικού κρανίου, άνω γνάθος, κάτω γνάθος, υπερώιο οστό,maxilla, mandible

Διεξοδική περιγραφή και ανάλυση των επί μερους ανατομικών στοιχείων των κροταφογναθικών διαρθρώσεων που συνδέουν τη κάτω γνάθο με το κρανίο και επιτρέπουν τις λειτουργικές κινήσεις της. Αναλυτική περιγραφή και εικονική παρουσίαση(video) της λειτουργίας των ΚΓΔ και των δυσλειτουργικών διαταραχών των.

Στόχοι Ενότητας

Γνώση της ιδιαίτερης ανατομίας των Κροταφογναθικών Διαρθρώσεων για τη κατανόηση της λειτουργικής δραστηριότητας του Στοματογναθικού Συστήματος.

Λέξεις Κλειδιά

Κροταφογναθική διάρθρωση, temporomandibular joint, function of temporomandibular joint, displacement of articular disc

Περιγράφονται οι μυς της τραχηλοπροσωπικής χώρας με έμφαση στην δραστηριότητα των ανασπώντων και κατασπώντων μυών, έτσι ώστε να γίνεται σύνδεση με την κινησιολογία της κάτω γνάθου. Αναλύεται εκτενώς η λειτουργία των μασητήριων μυών (μασητήρας, κροταφίτης, έσω πτερυγοειδής και έξω πτερυγοειδής] και παρουσιάζεται η λειτουργία τους και με εικονική προβολή(video).

Στόχοι Ενότητας

Περιγραφή των μυών του στοματογναθικού συστήματος με έμφαση στην δραστηριότητα των μασητήριων μυών, έτσι ώστε να γίνεται σύνδεση με την κινησιολογία της κάτω γνάθου.

Λέξεις Κλειδιά

Μιμικοί μυς, μασητήριοι μυς, μασητήρας μυς, κροταφίτης μυς, έσω πτερυγοειδής μυς, έξω πτερυγοειδής μυς, άνω και κάτω του υοειδούς οστού μυς, muscles of mastication, masseter muscle, temporalis muscle, medial pterygoid muscle, lateral pterygoid muscle

Περιγράφονται τα ανατομικά στοιχεία της περιστοματικής περιοχής και της στοματικής κοιλότητας με ιδιαίτερη αναφορά στα ανατομικά στοιχεία της περιστοματικής περιοχής που βοηθούν στην αξιολόγηση της αισθητικής του προσώπου και του αισθητικού αποτελέσματος μιας προσθετικής αποκατάστασης. Σύντομη περιγραφή των ανατομικών στοιχείων που συμμετέχουν στην διαμόρφωση της στοματικής κοιλότητας (έδαφος του στόματος, μαλθακή και σκληρή υπερώα, και γλώσσα. 

Στόχοι Ενότητας

Περιγραφή ορισμένων ανατομικών στοιχείων της περιστοματικής περιοχής που συμμετέχουν στην αισθητική του προσώπου και της στοματικής κοιλότητας που αποτελεί την αρχή του πεπτικού σωλήνα.

Λέξεις Κλειδιά

Περιστοματική περιοχή, προστόμιο, κύρια στοματική κοιλότητα, χείλη, γλώσσα, oral cavity, lips, tongue, floor of the mouth

Στην ενότητα αυτή αναλύονται τα επιμέρους τμήματα της στοματικής κοιλότητας:

α. τα δόντια η κλίση και η διάταξη τους στους οδοντικούς φραγμούς, οι παράγοντες και οι δυνάμεις που καθορίζουν τη θέση των δοντιών στους οδοντικούς φραγμούς

β. το περιοδόντιο δηλαδή τους ιστούς που περιβάλλουν ένα δόντι (ούλα, περιρρίζιο, οστό των φατνίων, οστείνη τη ρίζας) που εξυπηρετούν και εξασφαλίζουν τη στήριξη και συγκράτηση των δοντιών μέσα στη φατνιακή απόφυση. γ. το βλεννογόνο.]

Στόχοι Ενότητας

Σύντομη περιγραφή των στηρικτικών ιστών των δοντιών και του ρόλου που διαδραματίζουν, παρουσίαση και ανάλυση της φυσιολογικής θέσης και διάταξης των δοντιών στις γνάθους.

Λέξεις Κλειδιά

Ούλα, περιοδόντιο, βλεννογόνος, οδοντικά τόξα, gingiva, gums, periodontium, intraarch tooth arrangement

Στην ενότητα αυτή παρουσιάζεται συνοπτικά η φυσιολογία του Μυϊκού και Νευρικού συστήματος. Αναλύεται η δομή των γραμμωτών σκελετικών μυών και η λειτουργία τους. Παρουσιάζονται τα κύρια ιδιοδεκτικά όργανα του στοματογναθικού συστήματος. Περιγράφεται και παρουσιάζεται σε video η νευρομϋική λειτουργία  για την κατανόηση των μηχανισμών συνεργασίας των διαφόρων συστημάτων του στοματογναθικού συστήματος. Αναφέρονται τα κύρια αντανακλαστικά της κάτω γνάθου.

Στόχοι Ενότητας

Η κατανόηση των μηχανισμών συνεργασίας του νευρικού και μυϊκού συστήματος για την εκτέλεση των πολύπλοκων λειτουργιών του στοματογναθικού συστήματος.

Λέξεις Κλειδιά

Μυϊκό σύστημα, μυϊκή σύσπαση, νευρικό σύστημα, νευρομυική λειτουργία, τελική κινητική πλάκα, skeletal muscles, muscle contraction, nervous system,neuron, motor end unit

Οι τρεις κύριες λειτουργίες του Στοματογναθικού Συστήματος, μάσηση, κατάποση, ομιλία, περιγράφονται λεπτομερώς. Αναλύεται η μασητική λειτουργία (σταδία της μάσησης) και οι διάφορες φάσεις των κινήσεων της κάτω γνάθου κατά τη διάρκεια ενός μασητικού κύκλου. Παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά των μασητικών δυνάμεων. Αναλύονται οι τρεις φάσεις της λειτουργίας της κατάποσης με ιδιαίτερη έμφαση στην στοματική φάση για τον προσδιορισμό της θέσης των ανταγωνιστών δοντιών, της γλώσσας και των ΚΓΔ. Για την λειτουργία της ομιλίας, αναλύεται η επίδραση της κλίσης των δοντιών στην εκφώνηση διάφορων ήχων και γραμμάτων. Εικονική παρουσίαση (video) και για τις τρείς κύριες λειτουργίες.

Στόχοι Ενότητας

Να αναλυθούν οι κύριες λειτουργίες του στοματογναθικού συστήματος μάσηση, κατάποση, ομιλία και ο τρόπος συμμετοχής των ανατομικών στοιχείων του στοματογναθικού συστήματος (δόντια, γνάθοι, μυς, χείλη, γλώσσα) στις λειτουργίες αυτές.

Λέξεις Κλειδιά

Μάσηση, ομιλία, κατάποση, mastication, swallowing, speech

Στην ενότητα αυτή αναλύονται οι κινήσεις της κατω γνάθου και των κονδύλων στα τρία επίπεδα, οριζόντιο, μετωπιαίο, οβελιαίο.

Αναλύονται βασικές θέσεις της κάτω γνάθου, όπως η Κεντρική Σχέση, η θέση ανάπαυσης, η θέση Μέγιστης Συναρμογής-Κεντρικής Σύγκλεισης των δοντιών. Γίνεται αναφορά στην σπουδαιότητα των θέσεων αυτών σαν θέσεις κατασκευής μιας προσθετικής εργασίας. Περιγράφονται οι ακραίες θέσεις της κάτω γνάθου στην προολίσθηση και στην πλαγιολίσθηση και στα τρία επίπεδα αναφοράς.

Στόχοι Ενότητας

Στόχος της ενότητας είναι η εξοικείωση του σπουδαστή με τις κινήσεις που μπορεί να εκτελέσει η κάτω γνάθος και η σύνδεση των με τους υπεύθυνους μυς της κάθε κίνησης.

Λέξεις Κλειδιά

Κινήσεις της κάτω γνάθου, πλαγιόλισθηση, προολίσθηση, κίνηση Bennet, εργαζόμενος, μη εργαζόμενος κόνδυλος, οριακές κινήσεις κάτω γνάθου, mandibular movements, protrusion, lateral excursions, working –non working side movements, Bennet movement

Αναλυτική Περιγραφή Ενότητας

Σύγκλειση. Τύποι Σύγκλεισης. Επιλογή συγκλεισιακού σχήματος για ακίνητη και κινητή προσθετική. Φυσιολογία σύγκλεισης φυσικού φραγμού. Θεωρίες ιδανικής σύγκλεισης.

Στόχοι Ενότητας

Η γνώση της έννοιας της σύγκλεισης, των διάφορων τύπων σύγκλεισης που απαντώνται στον φυσικό φραγμό και των επικρατέστερων θεωριών περί απόδοσης συγκλεισιακών σχημάτων σε κινητές και ακίνητες προσθετικές αποκαταστάσεις.

Λέξεις Κλειδιά

Σύγκλειση, θεωρίες σύγκλεισης, διαχωρίζουσα σύγκλειση, κυνοδοντική προστασία, ομαδική συνέργεια, σύγκλειση ομαδικών επαφών, Ετερόπλευρα ισορροπημένη σύγκλειση, dental occlusion, canine guidance, group function, mutually protected occlusion, balanced occlusion,monoplane occlusion

Περιγράφονται και αναλύονται οι συγκλεισιακές σχέσεις των φυσικών φραγμών και οι συγκλεισιακές επαφές των οπισθίων και πρόσθιων δοντιών στη θέση μέγιστης συναρμογής και κατά τις λειτουργικές κινήσεις της κάτω γνάθου. Γίνεται εκτενής αναφορά της συγκλεισιακής μορφολογίας των οπισθίων δοντιών. Αναλύονται τα είδη των συγκλεισιακών επαφών των οπισθίων δοντιών κατά την μεγίστη συναρμογή και που μπορούν να αποδοθούν στις προσθετικές αποκαταστάσεις. Αναλύονται διεξοδικά οι παράγοντες που επιδρούν στην συγκλεισιακή μορφολογία των δοντιών σε οριζόντιο και κάθετο επίπεδο.

Στόχοι Ενότητας

Η σπουδή των τύπων σύγκλεισης του φυσικού φραγμού, της συγκλεισιακής μορφολογίας, των συγκλεισιακών επαφών των οπισθίων και πρόσθιων δοντιών στη θέση μέγιστης συναρμογής και κατά τις λειτουργικές κινήσεις της κάτω γνάθου.

Λέξεις Κλειδιά

Συγκλεισιακή μορφολογία, συγκλεισιακές επαφές, σύγκλειση φυσικού φραγμού, κονδυλική τροχιά, τομική τροχιά, μασητικό επίπεδο, τάξεις κατά Angle, occlusal morphology, occlusal contacts, condylar inclination, incisor guidance, occlusal plane

Τεχνικές δημιουργίας συγκλεισιακών επιφανειών. Περιγράφονται οι τεχνικές Thomαs και Payne Linden για την δημιουργία συγκλεισιακών επιφανειών στις ακίνητες προσθετικές εργασίες. Παρουσίαση video κερώματος συγκλεισιακών επιφανειών οπισθίων δοντιών άνω και κάτω γνάθου.

Αναφορά στα μηχανικά ανάλογα των κινήσεων της κάτω γνάθου, τους "αρθρωτήρες". Ο αρθρωτήρας αναλύεται στην κάθε περιοχή του και συνδέεται με την αντίστοιχη περιοχή του Στοματογναθικού Συστήματος την οποία εξομοιώνει. Ταξινόμηση αρθρωτήρων.

Στόχοι Ενότητας

Η σύνδεση των γνώσεων που έχει αποκτήσει ο φοιτητής από το μάθημα της "Οδοντικής Μορφολογίας" με την κατασκευή προσθετικών εργασιών. Να αποκτήσει ο φοιτητής την πρώτη επαφή του με τους "Αρθρωτήρες", έτσι ώστε να είναι σε θέση να τους χρησιμοποιήσει στην συνέχεια της εκπαίδευσής του.

Λέξεις Κλειδιά

Κέρωμα συγκλεισιακών επιφανειών, τεχνικές κερώματος, διαγνωστικό κέρωμα, κέρωμα εργασίας, αρθρωτήρες, dental wax-up, diagnostic wax-up, functional waxing, dental articulators.