Παθολογική Νοσηλευτική II (Ε)

Καθετηριασμό ουροδόχου κύστεως ονομάζουμε την εισαγωγή ενός καθετήρα στην ουροδόχο κύστη μέσω της ουρήθρας. Η ουροδόχος κύστη είναι μια άσηπτη κοιλότητα που διαθέτει μηχανισμούς άμυνας. Κενώνεται η ίδια τακτικά και διατηρεί ένα όξινο περιβάλλον, το οποίο έχει αντιβακτηριακά πλεονεκτήματα. Όλα αυτά βοηθούν στη διατήρηση του άσηπτου περιβάλλοντος υπό φυσιολογικές συνθήκες καθώς και στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων εάν εμφανιστούν.

Οι Νοσηλευτές είναι υπεύθυνοι όχι μόνον για την εφαρμογή του καθετήρα αλλά και για τη λήψη προφυλακτικών μέτρων για την εξασφάλιση της καλής λειτουργίας και την πρόληψη ουρολοίμωξης. Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η πολύ καλή γνώση της ανατομίας της περιοχής, καθώς και τον τρόπο και την αιτιολόγηση κάθε ενέργειάς τους. Η έλλειψη γνώσης και η κακή τεχνική καθώς και η ελλιπής παρακολούθηση οδηγούν σε κινδύνους και προβλήματα που ταλαιπωρούν τον άρρωστο.

Στόχοι Ενότητας

• Γνώση και κατανόηση σχετικής θεωρίας
• Επιλογή και συλλογή του υλικού, προετοιμασία ασθενή
• Ασφαλής εκτέλεση της διαδικασίας
• Αναγνώριση και αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων
• Πρόληψη λοιμώξεων επιπλοκών
• Φροντίδα ασθενή που φέρει καθετήρα κύστεως

Λέξεις Κλειδιά

Καθετηριασμός, ουροδόχος κύστη, καθετήρες

Ουρολοίμωξη είναι η φλεγμονή οποιουδήποτε σημείου του ουροποιητικού συστήματος που οφείλεται στην παρουσία και πολλαπλασιασμό μικροοργανισμών. Οι νοσοκομειακές ουρολοιμώξεις είναι οι πιο συχνές νοσοκομειακές λοιμώξεις αντιπροσωπεύοντας το 40% του συνόλου. Περίπου το 80% σχετίζεται με τη χρήση ουροκαθετήρων.

Ο Νοσηλευτής συλλέγει 3 ειδών δείγματα: Το απλό δείγμα γενικής ούρων, το δείγμα από το μέσο της ούρησης (ή από ουροκαθετήρα) για καλλιέργεια και τη συλλογή ορισμένου χρόνου για εξετάσεις που ποικίλλουν ανάλογα με το πρόβλημα υγείας του ασθενούς.

Στόχοι Ενότητας

• Γνώση και κατανόηση σχετικής θεωρίας
• Επιλογή και συλλογή του υλικού, προετοιμασία ασθενή
• Ασφαλής εκτέλεση της διαδικασίας
• Περιγραφή νοσηλευτικών ευθυνών σχετικά με τη συλλογή των δειγμάτων
• Αναγνώριση και αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων

Λέξεις Κλειδιά

Ουροκαλλιέργειες, συλλογή ούρων, δείγμα ούρων

Ηλεκτροκαρδιογράφημα ονομάζεται η μη επεμβατική εξέταση κατά την οποία καταγράφονται, με τη βοήθεια ηλεκτροδίων και μεταλλικών πλακών, ηλεκτρικά δυναμικά (=ρεύματα) που φθάνουν στην επιφάνεια του σώματος και προέρχονται από την καρδιά. Η καταγραφή τους σε χαρτί και η καμπύλη που λαμβάνεται, αποτελεί το ηλεκτροκαρδιογράφημα. Ένα ΗΚΓ πρέπει πάντα να ερμηνεύεται υπό το φως της εξατομίκευσης λαμβάνοντας υπόψη το συγκεκριμένο άτομο από το οποίο έχει ληφθεί. Η λήψη και η ανάγνωση-ερμηνεία του ΗΚΓ είναι, στην πραγματικότητα, μια προέκταση της λήψης του ιστορικού και της εκτέλεσης της αντικειμενικής εξέτασης.

Στόχοι Ενότητας

Ο Νοσηλευτής θα είναι σε θέση να γνωρίζει και να κατανοεί σχετικά:

• Τι είναι ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)
• Ηλεκτροκαρδιογραφικό χαρτί
• Χαρακτηριστικά του φυσιολογικού ηλεκτροκαρδιογραφήματος
• Πως γίνεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα;
• Ρύθμιση ηλεκτροκαρδιογράφου
• Ποιά η χρησιμότητα του ηλεκτροκαρδιογραφήματος;

Λέξεις Κλειδιά

Ηλεκτροκαρδιογράφημα, επάρματα, ηλεκτροκαρδιογραφικό χαρτί, απαγωγές

Με τον γενικό όρο «αρρυθμία» εννοούμε όλες τις διαταραχές του ομαλού καρδιακού ρυθμού. Φυσιολογικά η καρδιά διεγείρεται από τον φλεβόκομβο. Το ερέθισμα μετά διαχέεται στους κόλπους και τους ερεθίζει (κολπική συστολή). Μετά μέσω του κολποκοιλιακού κόμβου διαχέεται στις κοιλίες που τις διεγείρει και αυτές (κοιλιακή συστολή). Εάν για κάποια αιτία αυτή η ρυθμική διέγερση της καρδιάς διακοπεί λέμε ότι εμφανίζεται αρρυθμία.

Ανάλογα με την φύση τους και την προέλευσή τους οι αρρυθμίες έχουν και διαφορετική κλινική σημασία και βαρύτητα. Ο παράγοντας που καθορίζει «πόσο επικίνδυνη είναι μια αρρυθμία» είναι η φύση και η σοβαρότητα της πάθησης που προκαλεί την αρρυθμία, παρά η ίδια η αρρυθμία. Υπάρχουν πολλά είδη αρρυθμίας, με διαφορετική αιτιολογία αλλά και κλινική σημασία κάθε φορά.

Στόχοι Ενότητας

• Απόκτηση βασικών γνώσεων για την παρακολούθηση του καρδιακού ρυθμού και την κοινή αρρυθμία
• Απόκτηση βασικών γνώσεων σχετικά με τους μηχανισμούς όπου εμφανίζονται αρρυθμίες και η αναγνώριση αυτών
• Ερμηνεία μορφής κυμάτων και αναγνώριση των σημείων σχετικών με επικίνδυνες ή απειλητικές για τη ζωή συνθήκες
• Ερμηνεία των συμπτωμάτων της αιμοδυναμικής αστάθειας σε σχέση με τις αρρυθμίες

Λέξεις Κλειδιά

Φλεβοκομβικές αρρυθμίες, Κολπικές αρρυθμίες, Κοιλιακές αρρυθμίες, Κολποκοιλιακοί αποκλεισμοί, Αριστερό – δεξιό σκέλος Δεμάτιο του Hiss

Με τον γενικό όρο «αρρυθμία» εννοούμε όλες τις διαταραχές του ομαλού καρδιακού ρυθμού. Φυσιολογικά η καρδιά διεγείρεται από τον φλεβόκομβο. Το ερέθισμα μετά διαχέεται στους κόλπους και τους ερεθίζει (κολπική συστολή). Μετά μέσω του κολποκοιλιακού κόμβου διαχέεται στις κοιλίες που τις διεγείρει και αυτές (κοιλιακή συστολή). Εάν για κάποια αιτία αυτή η ρυθμική διέγερση της καρδιάς διακοπεί λέμε ότι εμφανίζεται αρρυθμία.

Ανάλογα με την φύση τους και την προέλευσή τους οι αρρυθμίες έχουν και διαφορετική κλινική σημασία και βαρύτητα. Ο παράγοντας που καθορίζει «πόσο επικίνδυνη είναι μια αρρυθμία» είναι η φύση και η σοβαρότητα της πάθησης που προκαλεί την αρρυθμία, παρά η ίδια η αρρυθμία. Υπάρχουν πολλά είδη αρρυθμίας, με διαφορετική αιτιολογία αλλά και κλινική σημασία κάθε φορά.

Στόχοι Ενότητας

• Απόκτηση βασικών γνώσεων για την παρακολούθηση του καρδιακού ρυθμού  και την κοινή αρρυθμία
• Απόκτηση βασικών γνώσεων σχετικά με τους μηχανισμούς όπου εμφανίζονται αρρυθμίες και η αναγνώριση αυτών
• Ερμηνεία μορφής κυμάτων και αναγνώριση των σημείων σχετικών με επικίνδυνες ή απειλητικές για τη ζωή συνθήκες
• Ερμηνεία των συμπτωμάτων της αιμοδυναμικής αστάθειας σε σχέση με τις αρρυθμίες

Λέξεις Κλειδιά

Φλεβοκομβικές αρρυθμίες, Κολπικές αρρυθμίες, Κοιλιακές αρρυθμίες, Κολποκοιλιακοί αποκλεισμοί, Αριστερό – δεξιό σκέλος Δεμάτιο του Hiss, κοιλιακή μαρμαρυγή, αιφνίδιος θάνατος

Ανακοπή ή Καρδιοαναπνευστική Ανακοπή (KA) ορίζεται η αιφνίδια και απρόβλεπτη διακοπή της λειτουργίας της αναπνοής ή της κυκλοφορίας ή και των δύο, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή παροχή οξυγονωμένου αίματος στα ζωτικά όργανα.

Καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση είναι η αλληλουχία των ενεργειών που αποσκοπούν στην επαναφορά του θύματος καρδιακής ανακοπής στη ζωή και τη βαθμιαία αποκατάσταση των ζωτικών λειτουργιών του. Η Καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΑ) έχει σκοπό να αποκαταστήσει τη μεταφορά Ο2 στους ιστούς, να καθορίσει τις ειδικές αιτίες της ΚΑ και να διατηρήσει όσες λειτουργίες διασώθηκαν. Με άλλα λόγια, καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (KAA) είναι οι ενέργειες που κάνουμε σε μια προσπάθεια για επαναφορά του πάσχοντα στη ζωή, βασιζόμενοι στη αλυσίδα επιβίωσης που περιλαµβάνει τα ακόλουθα:

• Γρήγορη άφιξη
• Καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση
• Εξωτερική απινίδωση - ΑΕΑ

«Oι πιθανότητες για επιτυχή αναζωογόνηση εξαρτάται από το χρόνο που θα συµπληρωθεί η ζωτική αλυσίδα της επιβίωσης»

Βασική υποστήριξη της ζωής ή Βασική Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση (Β-ΚΑΑ) είναι η υποστήριξη των ζωτικών λειτουργιών, δηλαδή της αναπνοής και της κυκλοφορίας, με απλά μέσα (μάσκα αναζωογόνησης, λαρυγγική μάσκα κ.λπ.). Περιλαμβάνει: θωρακικές συμπιέσεις, Αναπνοές διάσωσης και Απινιδισμό.

Εξειδικευμένη υποστήριξη της ζωής ή Εξειδικευμένη Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση είναι η υποστήριξη των ζωτικών λειτουργιών με εξειδικευμένα μέσα π.χ. Ενδοτραχειακή διασωλήνωση, μηχανική υποστήριξη της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας, θεραπευτική υποθερμία κ.λπ.

Ο Νοσηλευτής θα είναι σε θέση να γνωρίζει την:

• Προσέγγιση ενός θύματος που έχει καταρρεύσει
• Εφαρμογή θωρακικών συμπιέσεων και αναπνοών διάσωσης
• Τοποθέτηση στη θέση ανάνηψης ενός αναίσθητου θύματος που αναπνέει

Λέξεις Κλειδιά

Καρδιοαναπνευστική Ανακοπή, Καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση, Βασική Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση, Εξειδικευμένη Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση, αλυσίδα της επιβίωσης, θέση ανάνηψης, θωρακικές συμπιέσεις

Απινιδισμός είναι η διαβίβαση ηλεκτρικού ρεύματος, τόσου μεγέθους, διαμέσου του μυοκαρδίου, που να είναι ικανό να αποπολώσει κρίσιμη μάζα του και να αποκαταστήσει συγχρονισμένη ηλεκτρική δραστηριότητα. Ως απινιδισμός χαρακτηρίζεται ο τερματισμός της μαρμαρυγής ή ακριβέστερα η απουσία KM/ΑΚΤ 5 sec μετά τη χορήγηση του απινιδισμού. Στόχος του είναι να αποκαταστήσει την αυτόματη κυκλοφορία.

Ο απινιδωτής είναι μία συσκευή που αποθηκεύει ρεύμα και το διοχετεύει όταν ενεργοποιηθεί.

Ο Νοσηλευτής θα είναι σε θέση να γνωρίζει την:

• Προσέγγιση ενός θύματος που έχει καταρρεύσει
• Εφαρμογή θωρακικών συμπιέσεων και αναπνοών διάσωσης
• Ασφαλής χειρισμός ενός αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή / απινιδιστή (ΑΕΑ)
• Τοποθέτηση στη θέση ανάνηψης ενός αναίσθητου θύματος που αναπνέει

Απινιδισμός, απινιδωτής, αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής

Απινιδισμός είναι η διαβίβαση ηλεκτρικού ρεύματος, τόσου μεγέθους, διαμέσου του μυοκαρδίου, που να είναι ικανό να αποπολώσει κρίσιμη μάζα του και να αποκαταστήσει συγχρονισμένη ηλεκτρική δραστηριότητα.

Στη συγχρονισμένη απινίδωση ο καρδιομετατροπέας είναι συγχρονισμένος με το έπαρμα R του ηλεκτροκαρδιογραφήματος και αυτό σημαίνει ότι το ηλεκτρικό shock γίνεται 0,02-0,04 δευτερόλεπτα μετά την κορυφή του R. Έτσι αποτρέπεται η πιθανότητα να πέσει η ηλεκτρική δόση στην ευάλωτη περίοδο των κοιλιών, που αντιστοιχεί στο ανιόν σκέλος του επάρματος Τ, και να προκληθεί κοιλιακή ταχυκαρδία ή μαρμαρυγή. Το συγχρονισμένο ηλεκτρικό shock συνιστάται για την ανάταξη υπερκοιλιακής ταχυκαρδίας, κολπικού πτερυγισμού και κοιλιακής ταχυκαρδίας.

Εάν για κάποιους λόγους το ερεθισματαγωγό σύστημα της καρδιάς δεν παράγει ηλεκτρικά ερεθίσματα ή αδυνατεί να τα μεταδώσει προς τις κοιλίες, τότε είναι δυνατόν να διεγερθεί το μυοκάρδιο και να προκληθεί κοιλιακή συστολή από ηλεκτρικά ερεθίσματα τα οποία προέρχονται από κάποια εξωτερική πηγή. Αυτή η διέγερση επιτυγχάνεται με τη χρήση του βηματοδότη.

Η βασική λειτουργία του βηματοδότη είναι η μεταφορά ενός βραχείας συχνότητας, χαμηλής έντασης ηλεκτρικού ρεύματος διαμέσου ενός μονωμένου καλωδίου στον καρδιακό μυ σε προγραμματισμένο ρυθμό, και η δυνατότητα ανίχνευσης των φυσικών ηλεκτρικών ερεθισμάτων της καρδιάς.

Ο Νοσηλευτής θα είναι σε θέση να γνωρίζει:

• Τη διαδικασία εξωτερικής απινίδωσης
• Τη διαδικασία της συγχρονισμένης απινίδωσης
• Τους κινδύνους από την απινίδωση
• Τη νοσηλευτική φροντίδα ασθενούς με βηματοδότη (τύποι, ενδείξεις, επιπλοκές βηματοδότησης)

Λέξεις Κλειδιά

Απινιδισμός, Βηματοδότηση, Συγχρονισμένη Απινίδωση

Κεντρική φλεβική πίεση (ΚΦΠ) είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στην άνω κοίλη φλέβα και αντανακλά την πίεση με την οποία το αίμα επιστρέφει στην άνω κοίλη φλέβα και στο δεξιό κόλπο. Κατά το τέλος της διαστολής των κόλπων, όταν η τριγλώχινα είναι ανοιχτή η ΚΦΠ είναι ίση με αυτή της αριστερής κοιλίας και έτσι είναι ένας καλός δείκτης για τον έλεγχο της λειτουργίας της αριστερής κοιλίας.

Η ΚΦΠ μετράται σε cmH₂O (ή mmHg) με άσηπτη τεχνική, είτε με τη χρήση μιας συσκευής (προορισμένης για έναν μόνον ασθενή) που ονομάζεται μανόμετρο, είτε με τη χρήση ενός μορφομετατροπέα (transducer),σε ασθενείς που νοσηλεύονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Η ΚΦΠ μετράται μόνο μετά από μετά από καθετηριασμό κεντρικής φλέβας (μηριαία, υποκλείδια και έσω σφαγίτιδα) – στερούνται βαλβίδων - με την τεχνική Seldiger.

Ο Νοσηλευτής θα είναι σε θέση να γνωρίζει την:

• Διαδικασία μέτρησης ΚΦΠ
• Τον έλεγχο αξιόπιστης μέτρησης ΚΦΠ
• Τον τρόπο προσέγγισης και διαχείρισης πολύπλοκων καταστάσεων ή επιπλοκών που μπορεί να προκύψουν κατά την παροχή νοσηλευτικής φροντίδας

Λέξεις Κλειδιά

Κεντρική φλέβα, μανόμετρο, μορφομετατροπέας, φλεβοστατικός άξονας, τεχνική Seldiger

Η ενδοαρτηριακή πίεση μετρείται σε ασθενείς με υπόταση ή υπέρταση και ειδικά σε οξεία εμφάνισή τους. Επίσης χρησιμοποιείται σε καρδιαγγειακή αστάθεια σε ασθενείς με σοβαρή καρδιαγγειακή ή πνευμονική νόσο. Με αυτή παρακολουθείται η μεταβολή της αρτηριακής πίεσης από τη χορήγηση ινοτρόπων και αγγειοδραστικών φαρμάκων. Η παρακολούθηση της ενδοαρτηριακής πίεσης είναι απαραίτητη κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας μεγάλων χειρουργικών επεμβάσεων, όπως είναι οι καρδιοθωρακικές επεμβάσεις. Η μέτρηση ενδοαρτηριακής πίεσης είναι απαραίτητη σε αδυναμία μη επεμβατικής μέτρησης της αρτηριακής πίεσης π.χ. σε περιπτώσεις παχυσαρκίας ή εγκαυμάτων. Τέλος μία αρτηριακή γραμμή μπορεί να τοποθετηθεί για συχνή λήψη αερίων αίματος προκειμένου να γίνει διόρθωση οξεοβασικών ή ηλεκτρολυτικών διαταραχών.

Ο Νοσηλευτής θα είναι σε θέση να κατανοεί:

• Την αναγκαιότητα της συνεχούς και επαναλαμβανομένης μέτρησης ΑΠ.
• Την αναγκαιότητα λήψης αρτηριακού αίματος και μέτρησης αερίων αίματος
• Την απόκτηση γνώσεων για την παρακολούθηση του υπερτασικού ασθενούς, του αιμοδυναμικά ασταθούς και εκείνου που λαμβάνει ινότροπα (υψηλές δόσεις αγγειοδραστικών φαρμάκων)
• Τη διαδικασία μέτρησης ενδοαρτηριακής πίεσης καθώς τον έλεγχο αξιόπιστης μέτρησης αυτής
• Τον τρόπο προσέγγισης και διαχείρισης πολύπλοκων καταστάσεων ή επιπλοκών που μπορεί να προκύψουν κατά την παροχή νοσηλευτικής φροντίδας

Λέξεις Κλειδιά

Αρτηριακή πίεση, ενδοαρτηριακή πίεση, ινότροπα φάρμακα, Allen test

Η ενδοαρτηριακή πίεση μετρείται σε ασθενείς με υπόταση ή υπέρταση και ειδικά σε οξεία εμφάνισή τους. Επίσης χρησιμοποιείται σε καρδιαγγειακή αστάθεια σε ασθενείς με σοβαρή καρδιαγγειακή ή πνευμονική νόσο. Με αυτή παρακολουθείται η μεταβολή της αρτηριακής πίεσης από τη χορήγηση ινοτρόπων και αγγειοδραστικών φαρμάκων. Η παρακολούθηση της ενδοαρτηριακής πίεσης είναι απαραίτητη κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας μεγάλων χειρουργικών επεμβάσεων, όπως είναι οι καρδιοθωρακικές επεμβάσεις. Η μέτρηση ενδοαρτηριακής πίεσης είναι απαραίτητη σε αδυναμία μη επεμβατικής μέτρησης της αρτηριακής πίεσης π.χ. σε περιπτώσεις παχυσαρκίας ή εγκαυμάτων. Τέλος μία αρτηριακή γραμμή μπορεί να τοποθετηθεί για συχνή λήψη αερίων αίματος προκειμένου να γίνει διόρθωση οξεοβασικών ή ηλεκτρολυτικών διαταραχών.

Στόχοι Ενότητας

• Την αναγκαιότητα της συνεχούς και επαναλαμβανομένης μέτρησης ΑΠ
• Την αναγκαιότητα λήψης αρτηριακού αίματος και μέτρησης αερίων αίματος
• Τον τρόπο προσέγγισης και διαχείρισης πολύπλοκων καταστάσεων ή επιπλοκών που μπορεί να προκύψουν κατά την παροχή νοσηλευτικής φροντίδας

Λέξεις Κλειδιά

Αρτηριακή πίεση, ενδοαρτηριακή πίεση, ινότροπα φάρμακα, Allen test, αέρια αίματος, οξεοβασική ισορροπία