Ανοσολογία (Ε)

Το πρώτο μάθημα κάνει μια εισαγωγή στο ανοσολογικό σύστημα. Συγκεκριμένα εισάγει τους φοιτητές στο λεμφικό σύστημα, στα όργανα που συμμετέχουν σε αυτό, στα κύτταρα του ανοσιακού συστήματος και στις βασικές διαδικασίες που συμμετέχουν αυτά. Εισάγει δε τους φοιτητές στις ανοσολογικές τεχνικές και στις επιμέρους κατηγορίες τους.

Στόχοι Ενότητας

Η εισαγωγή των φοιτητών στην επιστήμη και στο εργαστήριο της ανοσολογίας. Η γνωριμία με τις βασικές διαδικασίες του ανοσιακού συστήματος και στις βασικές ανοσολογικές τεχνικές.

Λέξεις Κλειδιά

Λεμφικό σύστημα, Λέμφος, Αιμοσφαίρια του αίματος, Αντιγόνο, Αντίσωμα

Θα γνωρίσουν οι φοιτητές τις πολύ διαδιδόμενες και σύναμμα απλές εξετάσεις της συγκόλλησης αντιγόνων και αντισωμάτων με τη χρήση latex (συγκολλητινοαντιιδράσεις). Θα μάθουν την εφαρμογή τους στα εργαστήρια ανοσολογίας και μικροβιολογίας. Θα διδαχθούν ποιοτικοί και ποσοτικοί προσδιορισμοί καθώς και το φαινόμενο προζώνης.

Στόχοι Ενότητας

Η γνωριμία των φοιτητών με τις συγκολλητινοαντιδράσεις  με latex.

Λέξεις Κλειδιά

Latex, CRP, RF, Συγκολλητινοαντιδράσεις, Ποιοτικοί προσδιορισμοί, Ποσοτικοί προσδιορισμοί.

Οι φοιτητές θα γνωρίσουν την παλιά μέθοδο της αιμοσυγκόλλησης που χρησιμοποιούνται εκτεταμένα για τον προσδιορισμό διαφόρων αντιγόνων. Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως σε εξετάσεις του μικροβιολογικού εργαστηρίου π.χ. για τον ποιοτικό προσδιορισμό της ωχράς σπειροχαίτης.

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση της αιμοσυγκόλλησης για τον ημιποσοτικό προσδιορισμό κυρίως βακτηρίων όπως της ωχράς σπειροχαίτης.

Λέξεις Κλειδιά

Αιμοσυγκόλληση, ωχρά σπειροχαίτη, ημιποσοτικοί προσδιορισμοί

Θα παρουσιαστούν τα είδη των αντιδραστηρίων αλλά και όλων των βασικών αναλωσίμων που είναι απαραίτητα για τις βιοχημικές αναλύσεις (δείγματα ελέγχου, βαθμονομητές). Θα παρουσιαστεί η χρήση όλων αυτών στις σύγχρονες βιοχημικές αναλύσεις καθώς και ο τρόπος παρασκευής τους και η χρήση τους. θα παρουσιαστεί επίσης η Ευρωπαϊκή οδηγία 98/79 και οι απαιτήσεις αυτής για την ποιότητα των αντιδραστηρίων.

Στόχοι Ενότητας

Εκμάθηση των ειδών των αναλωσίμων που χρησιμοποιούνται στις βιοχημικές αναλύσεις και ιδιαίτερα αυτών που ορίζονται ως ιατροδιαγνωστικά προϊόντα IVDs. H εκμάθηση των απαιτήσεων της ΕΕ 98/79 για την ποιότητα των αντιδραστηρίων IVDs.

Λέξεις Κλειδιά

Ακτινωτή ανοσοδιάχυση, Διπλή ανοσοδιάχυση, Αντιδράσεις ταυτότητας

Θα γίνει αναλυτική περιγραφή και πρακτική άσκηση στις τεχνικές ηλεκτροφόρησης που χρησιμοποιούνται στην ανοσολογία. Ειδική μνεία θα γίνει στην ανοσοηλεκτροφόρηση και στην ανοσοκαθήλωση. Ειδικά η τελευταία χρησιμοποιείται ευρέως στα ανοσολογικά εργαστήρια. Θα γίνει αναφορά και στις ασθένειες που αυτές οι εξετάσεις διαγνώσουν όπως οι παραπρωτεϊναιμίες.

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση των τεχνικών ηλεκτροφόρησης που χρησιμοποιούνται στην ανοσολογία όπως είναι η απλή ανοσοηλεκτροφόρηση, η διπλή ανοσοηλεκτροφόρηση, η ανοσοηλεκτροφόρηση πύραυλος και η ανοσοκαθήλωση.

Λέξεις Κλειδιά

Ανοσοηλεκτροφόρηση, Ανοσοκαθήλωση, Παραπρωτεϊναιμία, Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών, Λεύκωμα Bence Jones

Θα διδαχθούν οι αρχές μεθόδου της νεφελομετρίας και θολωσιμετρίας. Ειδικά σε ότι αφορά την νεφελομετρία θα γίνει εκτενή αναφορά στη σκέδαση του φωτός και στη χρήση αυτού στους αναλυτικούς προσδιορισμούς όχι μόνο της νεφελομετρίας αλλά και της κυτταρομετρίας ροής. Θα αναφερθούν τα μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα των δύο μεθόδων και σε ποιες συσκευές χρησιμοποιούνται.

Στόχοι Ενότητας

Να μάθουν οι φοιτητές τις αρχές μεθόδου της νεφελομετρίας και θολωσιμετρίας και τις διαφορές μεταξύ τους.

Λέξεις Κλειδιά

Νεφελομετρία, Θολωσιμετρία, Σκέδαση φωτός, Νόμος Heidelbelger-kendal

Οι φοιτητές θα διδαχθούν τις αρχές μεθόδου της κυτταρομετρίας ροής και συγκεκριμένα πως γίνεται ο ποιοτικός και ποσοτικός προσδιορισμός αντιγόνων με μεθόδους ηλεκτρισμού, φωτός και φθορισμού.

Στόχοι Ενότητας

 Η γνωριμία των φοιτητών με την κυτταρομετρία ροής και τις εφαρμογές της στην ανοσολογία, αιματολογία και μικροβιολογία.

Λέξεις Κλειδιά

Κυτταρομετρία ροής, Σταθερό ρεύμα, Εναλλασσόμενο ρεύμα, Σκέδαση φωτός, Φθορισμός

H ανοσοχρωματογραφία αποτελεί μία από τις πλέον απλές αναλυτικές μεθόδους η οποία χρησιμοποιείται όχι μόνο από εργαστηριακό προσωπικό αλλά και από νοσηλευτικό ή γιατρούς ακόμα και από τους ίδιους τους ασθενείς. Στην ενότητα αυτή θα περιγραφούν οι βασικές αρχές της.

Στόχοι Ενότητας

H εκμάθηση της απλής μεθόδου της ανοσοχρωματογραφίας που χρησιμοποιείται σε ποιοτικούς προσδιορισμούς διαφόρων πρωτεϊνών όπως της β-hcG δηλαδή στο τεστ κυήσεως.

Λέξεις Κλειδιά

Ανοσοχρωματογραφία, τεστ Κυήσεως, Εξετάσεις POC

Ο ανοσοφθορισμός χρησιμοποιείται ευρύτατα για τη διάγνωση αυτοάνοσων νοσημάτων. Αποτελεί μέθοδο screening για τη διάγνωση αυτοάνοσων διαταραχών. Θα γίνει θεωρητική και πρακτική εκμάθηση του έμμεσου ανοσοφθορισμού ειδικότερα για τον προσδιορισμό των αντιπυρηνικών αντισωμάτων.

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση όλων των σταδίων του ανοσοφθορισμού, από την προετοιμασία του δείγματος μέχρι την μικροσκόπηση του παρασκευάσματος στο μικροσκόπιο φθορισμού.

Λέξεις Κλειδιά

Άμεσος ανοσοφθορισμός, έμμεσος ανοσοφθορισμός, IFA, ANA, ds-DNA

Οι ανοσοενζυμικοί προσδιορισμοί χρησιμοποιούνται ευρύτατα στην ανοσολογία, στη κλινική χημεία και στη μικροβιολογία. Στο μάθημα θα περιγραφούν οι αρχές μεθόδων των πιο συνηθισμένων ανοσοενζυμικών προσδιορισμών και ειδικότερα αυτών που χρησιμοποιούνται στην ανοσολογία που είναι κυρίως ημιποσοτικοί προσδιορισμοί. Στην ανοσολογία χρησιμοποιούνται κυρίως για την επαλήθευση των εξετάσεων του ανοσοφθορισμού.

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση των ανοσοενζυμικών προσδιορισμών και ειδικότερα εκείνων που χρησιμοποιούνται σε ημιποσοτικούς προσδιορισμούς όπως για τα αντιπυρηνικά αντισώματα.

Λέξεις Κλειδιά

Ανοσοενζυμικοί προσδιορισμοί, Ραδιοανοσολογικοί προσδιορισμοί, Χημειοφωταύγεια

Η ανοσοαποτύπωση χρησιμοποιείται ευρέως για τη διάγνωση αυτοάνοσων νοσημάτων (αποτελεί επιβεβαιωτική μέθοδο του ανοσοφθορισμού). Με την μορφή των Western blotting, Nothern blotting, Southern blotting η ανοσοαποτύπωση χρησιμοποιείται επίσης για τον προσδιορισμό πρωτεϊνών, DNA και RNA.

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση της ανοσοαποτύπωσης (immunoblotting) που χρησιμοποιείται στα ανοσολογικά εργαστήρια ιδιαίτερα για την διάγνωση των αυτοάνοσων νοσημάτων.

Λέξεις Κλειδιά

Ανοσοαποτύπωση, Immunoblotting, Western blotting, Southern blotting, Nothern blotting

Θα περιγραφεί η παλιά μέθοδος προσδιορισμού της δραστικότητας του συμπληρώματος κλασικής και εναλλακτικής οδού που βασίζεται στην αιμόλυση ερυθρών προβάτων ή κουνελιών αντίστοιχα. Θα περιγραφούν ειδικά οι σχετικοί υπολογισμοί.

Στόχοι Ενότητας

 Η εκμάθηση της μεθόδου προσδιορισμού του αιμολυτικού συμπληρώματος δηλαδή της δραστικότητας του συμπληρώματος της κλασικής και εναλλακτικής οδού.

Λέξεις Κλειδιά

Αιμολυτικό συμπλήρωμα, Συμπλήρωμα κλασικής οδού, Συμπλήρωμα εναλλακτικής οδού

Η τυποποίηση των αντιγόνων των ανθρωπίνων λεμφοκυττάρων αποτελεί βασική διαδικασία πριν από κάθε μεταμόσχευση οργάνων και γίνεται για τα HLA τόσο του δότη όσο και του δέκτη. Σήμερα γίνεται κυρίως με μεθόδους PCR αλλά ακόμα εφαρμόζεται η παλαιότερη ορολογική μέθοδος που βασίζονταν στην αντίδραση των λεμφοκυττάρων, που απομονώνονται με ανοσομαγνητικά σφαιρίδια, με διαλύματα συμπληρώματος σύμφωνα με την μέθοδο της μικρολεμφοκυτταροτοξικότητας.

Στόχοι Ενότητας

Θα περιγραφεί ο ορολογικός προσδιορισμός των αντιγόνων HLA με την μέθοδο της μικρολεμφοκυτταροτοξικότητας μετά από την απομόνωσή τους με ανοσομαγνητικά σφαιρίδια.

Λέξεις Κλειδιά

HLA, Αντιγόνα ανθρωπίνων λευκοκυττάρων, Ανοσομαγνητικά σφαιρίδια, Δοκιμασία μικρολεμφοκυτταροτοξικότητας.