Κλινική Χημεία Ι (Θ)

Παρουσιάζεται η βιβλιογραφία του μαθήματος, οι πηγές πληροφοριών που αφορούν το μάθημα (Wikipedia κ.α.) και γίνεται εισαγωγή στην επιστήμη της Κλινικής Χημείας, των διεθνών και Ελληνικών οργανισμών που ασχολούνται με αυτόν αλλά και στον κλάδο των Κλινικών Χημικών.

Στόχοι Ενότητας

Η εισαγωγή στο μάθημα, η παρουσίαση της βιβλιογραφίας και η παρουσίαση της Κλινικής Χημείας και του κλάδου των Κλινικών Χημικών.

Λέξεις Κλειδιά

Κλινική χημεία, EC4, Κλινική Χημεία, Κλινική Βιοχημεία, Ιατρική Χημεία, Βιολογική χημεία

Θα γίνει εισαγωγή στην ανακάλυψη των φωτομετρικών αναλύσεων, στον νόμο του Lambert και Beer, στις ιδιότητες του φωτός και στη χρήση αυτών στον προσδιορισμό χημικών ενώσεων. Θα παρουσιαστούν οι έννοιες του τυφλού, του βαθμονομητή καθώς και οι κινητικές αναλύσεις και αναλύσεις τελικού σημείου.

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση της βασικής αρχής των χρωματομετρικών αναλύσεων και στον βασικό εξοπλισμό (μόνιμο, αναλώσιμο) που απαιτείται για αυτές.

Λέξεις Κλειδιά

Φωτόμετρο, Μήκος κύματος, Βαθμονόμηση, Μετρήσεις τελικού σημείου, Κινητικές μετρήσεις

Θα γίνει αναλυτική καταγραφή της ιστορίας της επινόησης των βιοχημικών αναλυτών ξεκινώντας από τις πρώτες ανακαλύψεις των ιδιοτήτων του φωτός, προχωρώντας στα πρώτα φωτόμετρα και ολοκληρώνοντας με τους πρώτους βιοχημικούς αναλυτές συνεχής ροής. Θα παρουσιαστούν οι σύγχρονοι αναλυτές τυχαίας προσπέλασης, τα βασικά μηχανικά τους μέρη αλλά και οι επιδόσεις τους. Θα παρουσιαστούν οι αναλυτικές μέθοδοι που ενσωματώνουν καθώς και οι διεθνείς οργανισμοί που θέτουν τα πρότυπα λειτουργίας και εξέλιξής τους.     

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση της ιστορίας, της τεχνολογίας, των δυνατοτήτων και της εξέλιξης των βιοχημικών αναλυτών. Η παρουσίαση των μελλοντικών τάσεων και των διεθνών προτύπων και οργανισμών.

Λέξεις Κλειδιά

Βιοχημικοί αναλυτές, Αναλυτές τυχαίας προσπέλασης, Φωτομετρία, Θολωσιμετρία, Ποτενσιομετρία

Θα παρουσιαστούν τα είδη των αντιδραστηρίων αλλά και όλων των βασικών αναλωσίμων που είναι απαραίτητα για τις βιοχημικές αναλύσεις (δείγματα ελέγχου, βαθμονομητές). Θα παρουσιαστεί η χρήση όλων αυτών στις σύγχρονες βιοχημικές αναλύσεις καθώς και ο τρόπος παρασκευής τους και η χρήση τους. θα παρουσιαστεί επίσης η Ευρωπαϊκή οδηγία 98/79 και οι απαιτήσεις αυτής για την ποιότητα των αντιδραστηρίων.

Στόχοι Ενότητας

Εκμάθηση των ειδών των αναλωσίμων που χρησιμοποιούνται στις βιοχημικές αναλύσεις και ιδιαίτερα αυτών που ορίζονται ως ιατροδιαγνωστικά προϊόντα IVDs. H εκμάθηση των απαιτήσεων της ΕΕ 98/79 για την ποιότητα των αντιδραστηρίων IVDs.

Λέξεις Κλειδιά

Ιατροδιαγνωστικά προϊόντα, Αντιδραστήρια, Βαθμονομητές, Δείγματα ελέγχου, FDA, CE

Θα γίνει εισαγωγή στον έλεγχο ποιότητας στη Κλινική Χημεία αφού πρώτα περιγραφεί ο στόχος αυτού δηλαδή ο περιορισμός των προαναλυτικών, αναλυτικών και μετααναλυτικών σφαλμάτων. Θα περιγραφούν τα είδη των σφαλμάτων και ιδιαίτερα των αναλυτικών σφαλμάτων τυχαίων και συστηματικών. Θα περιγραφούν οι βασικές αρχές των διαγραμμάτων ελέγχου και ο τρόπος κατασκευής τους και η χρήση τους.

Στόχοι Ενότητας

Η γνωριμία με τον στατιστικό έλεγχο ποιότητας στη Κλινική Χημεία, τις βασικές αρχές του και τα είδη των σφαλμάτων που σκοπό έχει να περιορίσει (τυχαία και συστηματικά).

Λέξεις Κλειδιά

Στατιστικός έλεγχος ποιότητας, Προαναλυτικό σφάλμα, Αναλυτικό σφάλμα, Μετααναλυτικό σφάλμα, Διάγραμμα ελέγχου, Επαναληψιμότητα, Ακρίβεια

Θα γίνει εισαγωγή στα διαγράμματα ελέγχου και ιδιαίτερα στο διάγραμμα Levey-Jennings. Θα περιγραφεί ο τρόπος κατασκευής του και ο τρόπος που ανιχνεύει αυτό τα τυχαία και αναλυτικά σφάλματα. Στη συνέχεια θα περιγραφούν τα κριτήρια Westgard αλλά και στατιστικές μέθοδοι ανίχνευσης συστηματικών και τυχαίων σφαλμάτων που χρησιμοποιούν τις τιμές των ασθενών (Delta check, Ημερήσια μέση τιμή, Αλγόριθμος Bull κ.α.). Θα δοθεί επίσης και η ερμηνεία του Z-score.

Στόχοι Ενότητας

 Η εκμάθηση των βασικών εργαλείων του εσωτερικού ελέγχου ποιότητας και της σκοπιμότητας του.

Λέξεις Κλειδιά

Εσωτερικός έλεγχος ποιότητας, Επαναληψιμότητα, Διάγραμμα Levey-Jennings, Κριτήρια Westgard, Τυχαίο σφάλμα, Συστηματικό σφάλμα

Θα περιγραφούν τα βασικά διαγράμματα ελέγχου που χρησιμοποιούνται στον εξωτερικό έλεγχο ποιότητας και θα ερμηνευτεί ο τρόπος κατασκευής τους, χρήση τους και ερμηνεία τους. Τα διαγράμματα είναι τα Levey-Jennings, SDI, Youden και το ιστόγραμμα. Θα δοθεί επίσης και η ερμηνεία του δείκτη SDI.

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση των βασικών μεθόδων του εξωτερικού ελέγχου ποιότητας και των βασικών αρχών που τους διέπουν.

Λέξεις Κλειδιά

Εξωτερικός έλεγχος ποιότητας, Ακρίβεια, Αναπαραγωγιμότητα, Δείκτης SDI, Διάγραμμα Youden

Θα περιγραφούν οι βασικές βιοχημικές παράμετροι που χρησιμοποιούνται στα κλινικά εργαστήρια για τη διάγνωση της οξείας και χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας. Θα διδαχθούν επίσης οι εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό του τμήματος του νεφρού που νοσεί. Θα δοθούν επίσης παραδείγματα διάγνωσης νεφρικής νόσου καθώς και η αναλυτική μεθοδολογία των σχετικών εξετάσεων.

Στόχοι Ενότητας

 Η εκμάθηση των βασικών διαγνωστικών βιοχημικών εξετάσεων που χρησιμοποιούνται στη διάγνωση των διαφόρων τύπων νεφρικής νόσου.

Λέξεις Κλειδιά

Nεφρική νόσος, Ουρία, Κρεατινίνη, Κάθαρση κρεατινίνης, Κυστατίνη

Θα περιγραφεί ο βασικός μεταβολισμός των λιποπρωτεϊνών, τα είδη τους και ο ρόλος τους στον σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας. Θα περιγραφούν επίσης οι μέθοδοι προσδιορισμού των διαφόρων μορφών λιπιδίων (χοληστερόλης, λιποπρωτεινών, απολιποπρωτεινών) στα βιοχημικά εργαστήρια και θα δοθούν παραδείγματα διαφόρων κλινικών περιπτώσεων.

Στόχοι Ενότητας

Η γνώση του μεταβολισμού και των κλινικής σημασίας του προσδιορισμού των λιπιδίων και άλλων μεταβολιτών στις καρδιοαγγειακές νόσους.

Λέξεις Κλειδιά

 Χοληστερόλη, Τριγλυκερίδια, LDL, HDL, Απολιποπρωτεΐνες, Λιποπρωτεΐνη

Aναλυτική παρουσίαση του μεταβολισμού των υδατανθράκων και των μεταβολικών μονοπατιών που οδηγούν στην υπεργλυκαιμία και υπογλυκαιμία. Θα παρουσιαστούν οι εξετάσεις που γίνονται για τη διάγνωση της υπογλυκαιμίας και υπεργλυκαιμίας, θα δοθούν οι αρχές των μεθόδων προσδιορισμού τους και θα δοθούν παραδείγματα από διάφορες κλινικές περιπτώσεις.

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση της κλινικής σημασίας της υπογλυκαιμίας και υπεργλυκαιμίας καθώς και των εξετάσεων που απαιτούνται για τη διάγνωσή τους.

Λέξεις Κλειδιά

Πάγκρεας, Γλυκόζη, διαβήτης, Καμπύλη γλυκόζης, γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, Υπογλυκαιμία

Θα περιγραφούν οι διάφορες μορφές ηπατίτιδας, οι εξετάσεις που πρέπει να γίνουν για τη διάγνωσή τους αλλά και η μεθοδολογία αυτών. Επιπλέον θα δοθούν κλινικά παραδείγματα από διάφορες περιπτώσεις ηπατίτιδων.

Στόχοι Ενότητας

Η αναλυτική παρουσίαση των διαφόρων μορφών ηπατίτιδας και των διαγνωστικών μεθόδων για τη διάγνωση και διάκρισή τους.

Λέξεις Κλειδιά

Ήπαρ, Τρανσαμινάσες, aFP, Χρόνος προθρομβίνης, γGT

Θα περιγραφεί η βασική διάκριση όλων των πρωτεϊνών του αίματος σε επιμέρους κατηγορίες και θα δοθούν πληροφορίες για την κλινική σημασία αυτών.

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση των υποκατηγοριών πρωτεϊνών που απαντιούνται στον ορό και σε άλλα βιολογικά υγρά.

Λέξεις Κλειδιά

Πρωτεΐνες, Ένζυμα, Ηλεκτροφόρηση, Αλβουμίνη

Θα περιγραφεί ο μεταβολισμός του ουρικού οξέος και πως η δυσλειτουργία αυτού οδηγεί στην ουρική αρθρίτιδα. Θα δοθούν κλινικά παραδείγματα και οι εξετάσεις που απαιτούνται. 

Στόχοι Ενότητας

Η εκμάθηση του μεταβολισμού του ουρικού οξέος  και η σχέση αυτού με την ουρική αρθρίτιδα.

Λέξεις Κλειδιά

Ουρικό οξύ, Ουρική αρθρίτιδα, Ποδάγρα